Pierwsze wzmianki o Opatówku pojawiły się w XIII w. Należał on wówczas do arcybiskupów gnieźnieńskich. Ok. 1360 roku arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria Skotnicki wyjednał u króla Kazimierza Wielkiego prawa miejskie dla Opatówka, wybudował kościół i zamek, który górował nad Opatówkiem ponad 400 lat. W 1440 roku arcybiskup Wincenty Kot z Dębna przeniósł Opatówek z prawa polskiego na prawo średzkie. Jednak Opatówek nie rozwinął się na większą skalę, pozostał rolniczą mieściną.

W czasie II rozbioru Polski, kaliskie zostało objęte zaborem pruskim. Rząd zaborcy skonfiskował dobra arcybiskupie i przekazał na rzecz skarbu. Po opuszczeniu tych ziem przez Prusaków i utworzeniu Księstwa Warszawskiego, Napoleon I podarował w 1807 roku olbrzymi klucz dóbr opatóweckich generałowi Józefowi Zajączkowi, późniejszemu namiestnikowi Królestwa Polskiego, jako własność dziedziczną. Od tego czasu rozpoczął się okres świetności w dziejach miasta. Generał Józef Zajączek postanowił zbudować rezydencję na miarę sprawowanego przez siebie urzędu. Na miejscu zrujnowanego zamku arcybiskupów zbudował pałac, który projektowali najlepsi w tych czasach architekci warszawscy. Powstały wówczas także solidne, istniejące do dziś zabudowania folwarczne, domek gotycki zwany "cukiernią"i oficyna pałacowa. Następcy generała Zajączka - Radoszewscy - doprowadzili majątek do kwitnącego stanu. Jego urządzenie należało do najnowocześniejszych w królestwie.

Zasługą gen. Zajączka było sprowadzenie w 1824 roku z Saksonii, rzutkiego przedsiębiorcy - Adolfa Gotlieba Fiedlera, który korzystając z dużej pożyczki Rządu Polskiego, w ciągu 2 lat wybudował tu olbrzymią fabrykę sukna, która w okresach świetności zatrudniała ok. 600 robotników. W następnych latach powstały kolejne budynki fabryczna, które do dziś stanowią charakterystyczny element panoramy Opatówka. Fabryka produkowała sukno wysokiej jakości, zdobywając nagrody na wystawach międzynarodowych. Historycy spierają się co do momentu upadku fabryki. Wydaje się, że następowało to stopniowo przed i w czasie I wojny światowej.

Od połowy XIX wieku majątek w Opatówku zmieniał właścicieli. Ostatnimi była rodzina Schlößerów pochodząca z Ozorkowa. Zięć Karola Schlößera - Konrad Wünsche - został stracony w lesie skarszewskim przez Niemców 19 stycznia 1945 roku wraz z innymi uczestnikami konspiracji antyniemieckiej. W Opatówku urodzili się bracia Agaton i Stefan Gillerowie. Ich ojciec Jan kanty Giller był oficerem napoleońskim, a następnie, przez 20 lat, burmistrzem Opatówka. Agaton Giller (1831-1887) był historykiem, publicystą, politykiem. Za patriotyczna działalność został zesłany na Sybir. Całe swoje życie poświęcił pracy na rzecz niepodległości Polski i zachowania tożsamości narodowej Polaków. Był członkiem Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym, czynnym działaczem na emigracji, jednym z organizatorów Muzeum Polskiego w Raperswilu, a także organizatorem Związku Narodowego Polskiego w Ameryce.

Stefan January Giller (1833-1918) był poetą, nauczycielem literatury polskiej w szkołach kaliskich i działaczem kulturalno-społecznym. Dzięki jego patriotycznej postawie i odwadze kaliska młodzież poznawała polską literaturę i historię w czasach szczególnego nasilenia akcji rusyfikacyjnych.

Mieszkańcy Opatówka czynnie uczestniczyli w wydarzeniach, które niosły nadzieje odzyskania niepodległości. Ochotnicy z fiedlerowskiej fabryki sukna brali udział w powstaniu listopadowym. Opatowianie walczyli także w oddziałach powstańczych w 1863 roku. Na jednej z opatowskich ulic doszło do bitwy między oddziałem powstańczym dowodzonym przez Józefa Oxińskiego, a Kozakami. W roku 1870 rząd carski, w ramach popowstańczych represji, odebrał Opatówkowi prawa miejskie. Początek XX w. przyniósł Opatówkowi nową szansę rozwoju. W 1902 r. uruchomiono linię kolejową przechodzącą przez Opatówek, a w 1914 r. zbudowano kolejkę wąskotorową z Opatówka do Zbierska. W 1912 roku nastąpiła konsekracja nowego kościoła
p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, który powstał na miejscu poprzedniego. Architektem neogotyckiego kościoła był Konstanty Wojciechowski. W tym czasie zaczęły powstawać pierwsze organizacje o charakterze patriotyczno-społecznym. Wybuch I wojny światowej zahamował rozwój Opatówka, ale zmobilizował opatowian do uczestniczenia w walce na rzecz odzyskania niepodległości. Od 1917 roku działał na terenie Opatówka oddział POW.

Po zakończeniu wojny w 1918 roku rozpoczęła działalność 7-klasowa szkoła powszechna. W czerwcu 1919 r. odwiedził Opatówek nuncjusz Achille Ratti - późniejszy papież Pius XI.
W tym samym roku powstała Preparanda Nauczycielska, a później Seminarium Nauczycielskie i Seminarium dla Ochroniarek. Fabryka Lalek i Zabawek Drewnianych braci Pinczewskich produkowała znane w Polsce piękne lalki, powstała Kasa Stefczyka, a w 1938 roku podłączono Opatówek do elektrowni w Kaliszu. W okresie międzywojennym działało w Opatówku wiele organizacji o charakterze kulturalno-społecznym: Narodowa Organizacja Kobiet, "Sokół", Związek Strzelecki, Straż Ogniowa, organizacje harcerskie, katolickie, orkiestry dęte, teatry amatorskie i chóry.